Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Meclis’te eylemlere, sert tartışmalara ve kavgalara neden olan kamuoyunda “İç Güvenlik Paketi” olarak bilinen “Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu, Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”u onayladı.

Erdoğan’ın onayladığı yasayla, polise, ‘şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına yol açabilecek toplumsal olaylar’ gerekçe gösterilerek, toplu olarak işlenen suçlarda 48 saate kadar gözaltına alma yetkisi verildi. Polis, başkalarının can güvenliğini tehlikeye düşürdüğü gerekçesiyle eylemi suç oluşturmasa bile kişileri ‘önleyici gözaltı’ adı altında, olay yerinden uzaklaştırabilecek. Erdoğan’ın onayladığı yasa özetle şu hükümleri içeriyor:

ARAMA YETKİSİ GENİŞLEDİ

“Polis, amirin yazılı, acele hallerde sözlü emriyle kişinin üstü, eşyası ve aracını arayabilecek. Daha önce dışıyla sınırla olan araç araması, aracın içini de kapsayacak. Bu arama yapılırken aramanın gerekçesini içeren bir belge verilecek. Araç kiralama şirketleri, araç ve kiralayanlara ilişkin kimlik bilgilerini polise verebilecek, bu şirketlerin bilgisayarları, kolluk kuvvetlerinin bilgisayarlarına bağlanacak. Polis müşteki, mağdur ve tanıkların istemesi halinde evde veya iş yerinde ifadelerini alabilecek. Polis, toplumda infial yaratan, öldürme, kasten yaralama, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, kaçakçılık, fuhuş, hırsızlık, yağma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti gibi suçlarda, suçüstü halleriyle sınırlı olmak kaydıyla 24 saate kadar gözaltı yetkisi de verildi.

SİLAH KULLANMA VE DİNLEME YETKİSİ

Polis, molotof, patlayıcı, yanıcı, yakıcı, boğucu, yaralayıcı ve benzeri silahlarla saldıran veya saldırıya teşebbüs edenlere karşı, saldırıyı etkisiz kılmak amacıyla ve etkisiz kılacak ölçüde silah kullanabilecek. Yasa dışı toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin dağıtılmasında gerektiğinde boyalı su da kullanılabilecek. Bu yetkilerin kullanımına ilişkin denetimler sıralı kurum amirleri, mülki idare amirleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve ilgili bakanlığın teftiş elemanlarınca yılda en az bir defa yapılacak. Bu faaliyetler Başbakanlık Teftiş Kurulu’nca da denetlenebilecek. Polis, Emniyet Genel Müdürü veya İstihbarat Dairesi Başkanının yazılı emriyle, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin tespit edilip, dinleyebilecek. Yazılı emirle yapılan bu işlem, 48 saat içinde hakimin onayına sunulacak.

SAPAN SİLAH SAYILDI

Toplantı veya gösteri yürüyüşlerinde, ‘havai fişek, molotof ve benzeri el yapımı patlayıcılar, demir bilye ve sapan’ bulundurulması ve taşınması yasak olan maddeler kapsamına alındı. Toplumsal olaylarda bulundurulması ve taşınması yasak olan suç aletlerini taşıyanlara verilecek cezalar da arttırılarak, 2 yıl 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası getirildi. Cezanın alt sınırı 2 yılın üzerinde olduğu için bu durumdakiler tutuklanabilecek.

PKK ÜNİFORMASI

Yasa dışı örgüt ve topluluklara ait amblem, işaret taşıyarak veya bunları üzerinde bulunduran üniformayı andırır giysiler giyerek katılanlar; kanunların suç saydığı afiş, pankart, döviz, resim, levha, araç, gereçler taşıyarak, bu nitelikte sloganlar söyleyerek veya ses cihazlarıyla yayınlayarak katılanlar, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası alacak. Bu suçun ceza alt sınırı 2 yılın altında olduğu için bunlar tutuksuz yargılanabilecekler.

KAŞKOLA DA CEZA

Kimliklerini gizlemek için yüzlerini tamamen veya kısmen bez vesaire unsurlarla örterek toplantı ve gösteri yürüyüşüne katılmak da suç kapsamına alındı. Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerini gizlemek amacıyla yüzünü tamamen veya kısmen kapatanlara, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Bu suçu işleyenlerin cebir ve şiddete başvurmaları ya da her türlü silah, molotof ve benzeri patlayıcı, yakıcı ya da yaralayıcı maddeler bulundurmaları veya kullanmaları halinde verilecek cezanın alt sınırı 4 yıldan az olamayacak. Bu durumda sadece kaşkol ile yüzünü örten bile tutuklanabilecek.

VALİYE “OLAĞANÜSTÜ” YETKİSİ

Vali, gerekli hallerde kolluk amir ve memurlarına suç faillerinin bulunması için gereken emirleri verebilecek. Vali, askeri kuruluşlar dışında, mahalli idareler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının itfaiye, ambulans, çekici, iş makinesi ve tedbirlerin zorunlu kıldığı diğer araç ve gereçlerinden yararlanabilecek, personeline görev verebilecek. Vali gerekirse, emir ve talimatlarını kolluk aracılığıyla uygulayacak. Valinin aldığı kararlara aykırı davrananlar, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.

JANDARMAYI BAKAN ATAYACAK

Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığının askeri görevleri dışındaki diğer eylem ve işlemleri İçişleri Bakanlığı’nca denetlenecek. İçişleri Bakanı, Jandarma Genel Komutanlığı’nda daire başkanları ile il ve ilçe jandarma komutanlarını, Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda kurmay başkanı, karargahta görevli başkanlar ve bölge komutanlarını atayacak. Jandarma personeli, askerlik dışındaki suçları nedeniyle İçişleri Bakanı’nca görevinden uzaklaştırılabilecek.

EMNİYETTE OPERASYON

Emniyette, bulundukları rütbelere terfi ettikleri tarihten itibaren 5 yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemeyen emniyet amirleri ile dördüncü, üçüncü ve ikinci sınıf emniyet müdürleri, emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartlara haiz olmak kaydıyla emekliye sevk edilecek. Muhalefete göre 2 bine yakın emniyet müdüründen bin 500’ü bu yolla emekli edilecek. Birinci sınıf emniyet müdürlerinin bulundukları rütbedeki en fazla bekleme süresi 6 yıl olacak. Polis koleji kapatılacak. Burada öğrenim gören öğrenciler, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından durumlarına uygun okullara naklen kaydedilecek. Eğitim öğretim hizmetleri sınıfında yer alan personel ise kadro derecelerine uygun öğretmen unvanlı kadrolara atanacak. Polis alım yaşı da 30’a çıktı.

BONZAİYE AĞIR CEZA

Sentetik uyuşturucu maddelere yönelik cezai yaptırımın daha caydırıcı hale getirilmesi için, ‘sentetik kannabinoidler (bonzai) ve türevi uyuşturucu maddeler’ de ceza yasası kapsamına alındı. Bu maddelerin imali ve satışına yönelik ceza yarı oranında artırıldı. Uyuşturucu satışı cezası, okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçlı bina ve tesislere 200 metreden yakın mesafe içindeki işlenir ve satılırsa, ceza yarı oranında artırılacak. Böylece, 200 metrede uyuşturucu kullanan veya bulunduranlara 7,5 yıla kadar hapis cezası verilecek.”